Als secretaris Anita de Graaff van ecologische stadsoase Samentuin Vrijhoeve in het Waalwijkse Sprang-Capelle over planten begint, is ze nog niet zomaar 
uitgepraat.
“Veel straatnamen in de wijk komen terug in onze tuin: de akkerwinde, weegbree en kamille. We laten natuurlijk zoveel mogelijk kruiden of planten die te boek staan als onkruid, groeien. Maar we houden het wel een beetje binnen de perken. Anders zou dat ten koste gaan van de medicinale kruiden, zoals het Sint-Janskruid en de Echinacea. Dat zijn nog kleine plantjes.” Anita kreeg tuinieren van huis uit mee. Haar ouders hadden in het Westland een grote groentetuin, boomgaard en kruidentuin. Tijdens haar opleiding tot apothekersassistent leerde ze over de medicinale toepassingen van kruiden en nu is ze sinds 2018 betrokken bij de tuin. Afgelopen zomer stond voor haar in het teken van herstellen na een operatie, dus even niet met de handen in het zand. Maar als secretaris bleef er nog genoeg over: vergaderingen leiden en notulen verzorgen.
“In het buitengebied van Sprang-Capelle is weliswaar prachtige natuur, maar geen gelegenheid om samen te komen en daar moest de buurttuin voor gaan zorgen.” Een centrale ontmoetingsplek, een plek om samen herinneringen te maken. Hoe welkom zo’n plek was bleek wel toen een ongeneeslijk zieke buurtgenoot hier regelmatig met haar vriendinnen afsprak. Ze doneerde een bankje naast een bloembak en kastanjeboom aan de tuin en dat is nu een gedenkplek. Met de groente, kruiden en bomen groeide ook de samenhorigheid in de wijk. “Zonder dat je het weet, zijn er best veel mensen eenzaam en door onze tuin ontmoeten mensen elkaar makkelijker.”
Die buurttuin van zo’n 4000 vierkante meter was er niet van de ene op de andere dag. Zo bleek medewerking van de gemeente een lastig te nemen horde. “Het is heel belangrijk om daar een goede ingang te hebben. En ook al hadden we die: toch ging het moeizaam. Blijkbaar zijn dit soort
initiatieven in het verleden niet goed gegaan en vindt de gemeente het lastig om burgers verantwoordelijkheid te geven.” Een andere horde die moest worden genomen, waren bezorgde omwonenden. “Zij waren bang dat jongeren zouden komen rotzooi trappen. Met hen zijn we goed in gesprek geweest om te vertellen dat hekken, brandnetels én een sloot het risico zou beperken. En er is nog geen hangjongere geweest.”
Uiteindelijk ging de gemeente akkoord, ze mochten een stuk grond huren en met financiële hulp van diverse fondsen paden aanleggen en bomen, planten én een groene keet kopen. “De hekken van staal kregen we gedoneerd en de bankjes maakten we van afvalhout.” En nu zijn er dus verschillende onderdelen in de tuin: een medicinale kruidentuin, een boomgaard, bloemenweide, tuinkruiden, groente. Er wordt van alles georganiseerd: theeproeverijen, demonstraties van grasmaaien met een zeis en spelletjesdagen voor kinderen die niet op vakantie kunnen. “Waterplanten zoeken, koolbladeren schilderen en zelf limonade maken van bijvoorbeeld de dropplant die ook in de kruidentuin staat.” Het nieuwste paradepaardje is de oogst van de ‘bijengroep’. “We hebben zoveel bloemen gezaaid dat bijen er tien kilo honing van hebben gemaakt. Onze groente verdelen we onder iedereen. Zo hebben we vorig jaar wel honderd courgettes geoogst.”
Samentuin Vrijhoeve
In 2017 werd het idee voor de Samentuin gekozen tot het Beste Idee van Waalwijk en wonnen ze een geldprijs waardoor het balletje ging rollen. Dankzij de inzet van de vele enthousiaste vrijwilligers in de tuin en achter de schermen en dankzij sponsors (zoals VSBfonds, Prins Bernard Cultuurfonds, Rabobank, KNHM foundation en Kern met Pit) die steunen met geld, met diensten of met planten hebben de inwoners dit kunnen realiseren. Een plek om mensen uit de wijk samen te brengen, maar ook educatie en groene dagbesteding aan te bieden.
www.samentuinvrijhoeve.com
Dit artikel verscheen in Werkplaats 31 en op www.knhm.nl.
Heb jij ook zo’n goed idee voor jouw buurt? Doe dan net als Anita van de Samentuin Vrijhoeve mee aan Kern met Pit en we helpen je dat geweldige idee te realiseren! Schrijf je hier in!